Mechanizm powstawania oporności na insulinę
Insulinooporność to stan zmniejszonej wrażliwości komórek organizmu na działanie insuliny. Insulina to syntetyzowany przez trzustkę hormon, którego zadaniem w organizmie jest obniżanie poziomu glukozy we krwi. Po spożyciu posiłku dostarczającego węglowodany, dochodzi do wzrostu stężenia glukozy we krwi i syntezy insuliny – aż do momentu przywrócenia poziomu glukozy do wartości prawidłowych.
Stwierdzono u Ciebie insulinooporność? A może podejrzewasz u siebie to zaburzenia, gdyż zauważasz u siebie ostatnio charakterystyczne objawy insulinooporności? Mowa o wzmożonym apetycie na słodycze, uczuciu zmęczenia po spożyciu posiłku, przybieraniu na wadze, nadciśnieniu czy wysoki poziom lipidów we krwi. Jeśli tak – czeka Cię zmiana stylu życia na zdrowszy. Nie obawiaj się jednak, bo to zmiana na lepsze. Wytłumaczę Ci pokrótce, w jaki sposób może dojść do rozwoju insulinooporności i jak sobie z nią radzić.
Skąd się bierze insulinooporność?
Insulinooporność to zaburzenie, u podłoża którego leżeć mogą defekty genetyczne. Wrodzone anomalie dotyczyć mogą nieprawidłowości w budowie insuliny, która nie może połączyć się w prawidłowy sposób z receptorami insulinowymi w komórkach. Taki mechanizm przedreceptorowy możliwy jest także w przypadku, gdy dochodzi do wzrostu poziomu hormonów działających przeciwstawnie do insuliny. Mowa o takich hormonach jak glukagon, hormon wzrostu, kortyzol, androgeny czy hormony tarczycy.
Mechanizm receptorowy insulinooporności polega na zmniejszeniu ilości receptorów dla insuliny bądź obniżonej zdolności do przyłączania hormonu. Spory wpływ na ten typ mechanizmu insulinooporności odgrywa niewłaściwa dieta i brak ruchu. Jeśli bowiem prowadzimy siedzący tryb życia, a w parze z tym idzie wysokokaloryczna i wysokowęglowodanowa dieta, dojdzie do podwyższenia poziomu glukozy we krwi i nasilonej syntezy insuliny. Prowadzi to do stale zmniejszającej się wrażliwości komórek na działanie hormonu.
Mechanizm poreceptorowy insulinooporności sprowadza się do zaburzeń we wnętrzu komórek i promowania przemian lipidowych, prowadzących do wykorzystania wolnych kwasów tłuszczowych, a nie glukozy jako źródła energii.
Co robić, gdy dotknie Cię problem insulinooporności?
Znasz już ze szczegółami mechanizmy rozwoju insulinooporności, jednak z pewnością jeszcze bardziej zainteresuje Cię, jaki wpływ na rozwój insulinooporności ma Twój tryb życia. Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi tego zaburzenia są:
- nadwaga bądź otyłość
- wysokokaloryczna dieta
- zbyt duże spożycie węglowodanów
- siedzący tryb życia
- palenie papierosów i spożywanie alkoholu
- ciąża
- zażywanie niektórych leków: doustnej antykoncepcji hormonalnej, diuretyków, glikokortykosteroidów
Podstawą profilaktyki jak i terapii insulinooporności jest wyeliminowanie tych czynników, a także modyfikacje diety i stylu życia. Jest to niezbędne do tego, aby zapobiec rozwojowi powikłań insulinooporności. Mowa chociażby o nadciśnieniu, miażdżycy, cukrzycy typu 2 czy złożonych zaburzeń hormonalnych, takich jak zespół policystycznych jajników, hiperprolaktynemia czy choroby tarczycy.
Najważniejsza w profilaktyce i leczeniu insulinooporności jest zmiana diety. Dieta w insulinooporności zakłada umiarkowane spożycie kalorii, ograniczenie spożycia węglowodanów oraz większą podaż tłuszczu. Jadłospis komponować należy w oparciu o jak najmniej przetworzone składniki. I nie musisz wcale spożywać pięciu posiłków dziennie z zegarkiem w ręku – jeśli dobrze czujesz się spożywając tylko 3 posiłki, kontynuuj taki model żywienia.
Warto sięgać po posiłki o niskim indeksie glikemicznym i ładunku glikemicznym i unikać spożywania węglowodanów prostych. Konieczne jest włączenie do diety warzyw, które są cennym źródłem błonnika, witamin i minerałów oraz antyoksydantów. Brak jest oficjalnych zaleceń dotyczących diety przy insulinooporności, dlatego najlepiej jest udać się do dietetyka. Ułoży on spersonalizowany jadłospis, który umożliwi normalizację masy ciała, przywrócenie właściwego poziomu glukozy we krwi oraz uwrażliwienie komórek na działanie insuliny. Im wcześniej wprowadzisz zdrową dietę, tym większe masz szanse na całkowite wyleczenie insulinooporności.