Niemal każdy z nas słyszał o alergiach pokarmowych. Kiedyś diagnozowano je stosunkowo rzadko, dziś wydaje się, że problem ten dotyczy sporego odsetka osób.
Czy tak jest w rzeczywistości? Czy prawdą jest, że większość przypadków problemów trawiennych, ale także problemów skórnych, zmęczenia czy bólów głowy to konsekwencje alergii pokarmowych?
Układ pokarmowy ma kontakt ze środowiskiem zewnętrznym za pośrednictwem spożywanych pokarmów. Wiele z nich może zawierać alergeny, czyli substancje generujące gwałtowną, nieprawidłową reakcje organizmu. Po spożyciu substancji o działaniu alergennym dochodzi do aktywowania układu immunologicznego i uruchomienia całej kaskady zdarzeń:
Alergie pokarmowe mogą dotyczyć około 4 – 8% dzieci oraz 2 – 4% dorosłych. W przypadku dzieci alergia najczęściej jest konsekwencją wprowadzania nowego pokarmu do diety malucha, choć oczywiście może wystąpić w każdym wieku.
Czynnikami predysponującymi do wystąpienia alergii pokarmowych u dzieci są:
Z kolei alergie u dorosłych mogą wystąpić w każdym wieku i także mają podłoże dziedziczne.
Alergia pokarmowa to reakcja organizmu o podłożu immunologicznym, która dzieli się na alergie IgE – zależne oraz IgE – niezależne. Alergie pokarmowe IgE – zależne polegają na aktywacji komórek tucznych i syntezie przeciwciał IgE, natomiast alergie IgE – niezależne są konsekwencją aktywacji innych komórek, np. limfocytów. Istnieje także typ alergii mieszany. Z kolei nietolerancja pokarmowa to zjawisko całkowicie niezależne od reakcji immunologicznych. Może co prawda dawać objawy podobne do alergii pokarmowych, jednak u podłoża tych zaburzeń leży brak specyficznych enzymów trawiennych, takich jak laktaza czy nadwrażliwość błony śluzowej jelita na określone składniki pokarmowe (np. sorbitol czy histaminę).
Przeczytaj również: Homocysteina – słusznie określana mianem cholesterolu XXI wieku
Jak w przypadku każdej alergii, także rozwój alergii pokarmowej jest sprawą bardzo indywidualną. Teoretycznie może uczulać każdy rodzaj pokarmu, jednak zauważalna jest pewna prawidłowość.
U dzieci najczęstszymi alergenami pokarmowymi są:
Z kolei dorośli uczulają się najczęściej na:
Objawy alergii pokarmowych mogą być bardzo zróżnicowane i mogą pojawić się w różnym czasie po spożyciu uczulających pokarmów, przez co niekiedy trudno jest skojarzyć fakt wystąpienia objawów alergii z przyjęciem konkretnego posiłku. Ten drugi typ alergii to tzw. alergie późne, w przebiegu których objawy mogą pojawić się dopiero kilkanaście godzin od przyjęcia alergenu. Najczęściej alergie pokarmowe objawiają się dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. U małych dzieci pojawiają się kolki, nudności i wymioty, biegunki, bóle brzucha.
Możliwe są także inne objawy:
Podobne są objawy alergii pokarmowych u dorosłych. Skrajną postacią alergii pokarmowej jest wstrząs anafilaktyczny, czyli gwałtowna reakcja alergiczna zagrażająca życiu. W przebiegu wstrząsu anafilaktycznego dochodzi do rozwoju tzw. obrzęku naczynioruchowego w obrębie twarzy czy kończyn, pokrzywka skórna, obrzęk krtani, trudności z oddychaniem, spadek ciśnienia krwi czy przyspieszenie akcji serca.
Jak diagnozuje się alergie pokarmowe?W diagnostyce alergii pokarmowych kluczowe znaczenie ma wywiad z pacjentem; nie zawsze jednak osoba uczulona jest w stanie wytypować problematyczne składniki diety. Wtedy konieczne jest wykonanie testów laboratoryjnych.
Powszechnie stosowane testy na alergie pokarmowe to:
Można spróbować także diety eliminacyjnej, która polega na ograniczeniu spożycia pokarmów, które podejrzewamy o wywołanie alergii, a następnie stopniowe wprowadzanie ich do jadłospisu. Raz na kilka dni należy włączyć do diety kolejny produkt i obserwować, czy pojawią się objawy alergii.
Leczenie alergii pokarmowych możliwe jest wtedy, gdy zidentyfikowany zostanie konkretny alergen. Najskuteczniejszym sposobem na wyleczenie alergii pokarmowej jest dieta eliminacyjna, czyli całkowite wyeliminowanie produktów uczulających. Inną metodą jest tzw. odczulanie, czyli długotrwała ekspozycja na wzrastające dawki alergenu. Ma to na celu „przyzwyczajenie” organizmu do początkowo małych, a z czasem wzrastających dawek alergenów, przez co układ odpornościowy przestaje na nie reagować.
Przeczytaj także: Żywność modyfikowana genetycznie – czy jest się czego bać?
