Kiedyś dieta traktowana była wyłącznie jako narzędzie służące osiągnięciu upragnionej masy ciała. Dziś dieta traktowana może być z powodzeniem jako profilaktyka wielu chorób oraz kluczowy element ich terapii.
W przypadku najczęściej diagnozowanych chorób przewlekłych, określanych mianem cywilizacyjnych, kluczowa jest rola diety – i mowa tu zarówno o leczeniu tych chorób dietą, jak i wpływie źle zbilansowanej diety na rozwój tych chorób.
Wciąż jeszcze najpopularniejszy wariant diety – modyfikowany ma potrzeby redukcji masy ciała, rozbudowy masy mięśniowej, wspomagania terapii niektórych schorzeń – to dieta o wysokiej zawartości węglowodanów. To właśnie węglowodany dostarczają zdecydowanej większości kalorii w diecie. Swoisty paradoks, skoro każdemu z nas znane jest powiedzenie: cukier – biała śmierć. Problemem jest brak zrozumienia przesłania, jakie niesie ten slogan – mówiąc o cukrze, myślimy jedynie o białym krysztale, którym słodzimy herbatę; ewentualnie dostrzegamy szkodliwość słodyczy czy gazowanych napojów. A przecież każde węglowodany – także te dostarczane z owocami czy produktami zbożowymi to po prostu cukry, które wywołują dokładnie taki sam efekt w organizmie co biały cukier.
Po spożyciu węglowodanów ma miejsce gwałtowny wzrost glikemii, a następnie wyrzut insuliny przez trzustkę. Insulina obniża poziom glukozy, jednak stałe spożywanie węglowodanów oraz pobudzanie czynności sekrecyjnych trzustki może prowadzić do rozwoju insulinooporności. Komórki po prostu przestają reagować na działanie insuliny, a poziom glukozy we krwi wzrasta. Taka hiperglikemia prowadzi do uszkodzenia wielu struktur – w tym nerwów czy ścian naczyń krwionośnych, a także działa prozapalnie. Prowadzi to do rozwoju miażdżycy, nadciśnienia, cukrzycy, chorób z autoagresji (np. zapalenia tarczycy Hashimoto). To dlatego współczesne społeczeństwa tak bardzo chorują – bo większość z nas spożywa zbyt dużo kalorii pochodzących z węglowodanów. A rozwiązanie jest proste – całkowicie odwrócić proporcje makroskładników i postawić na tłuszcze.
Dla zdecydowanej większości osób dieta oparta na tłuszczach kojarzy się jedynie z odkładaniem nadprogramowych depozytów tkanki tłuszczowej oraz zwiększonym ryzykiem zachorowania na choroby układu sercowo – naczyniowego. Takie wyobrażenie było budowane przez diety tłuszczowe bazujące na niezdrowych, smażonych potrawach i fast foodach.
Jeśli jednak skomponujemy dietę tłuszczową w oparciu o nieprzetworzone, wartościowe źródła tłuszczu – rzecz przedstawia się zgoła odmiennie. Wiele na ten temat mówią niezależne badania kliniczne przeprowadzone w Szwecji. To właśnie Szwedzi zmieniają nasze spojrzenie na dietę opartą na tłuszczach, zalecając ją jako metodę terapii wielu schorzeń. Jednocześnie badania te obalają rzekomą szkodliwość tłuszczów zwierzęcych.
W świetle badań naukowych wysokie spożycie tłuszczów zwierzęcych jest dużo korzystniejszym dla zdrowia wyborem niż dieta wysokowęglowodanowa. Nie powoduje rozwoju zmian miażdżycowych, działa przeciwzapalnie, redukuje insulinooporność. Dieta oparta na tłuszczach doskonale wpływa na gospodarkę hormonalną, jest zalecana w przypadku cukrzycy, nadwagi, choroby Hashimoto. Wspomaga pracę serca, wzmacnia odporność, dodaje energii. Zaś najbardziej restrykcyjna forma diety tłuszczowej, czyli dieta ketogeniczna, dodatkowo wpływa bardzo korzystnie na funkcjonowanie układu nerwowego. Od lat stosowana jest w leczeniu padaczki, może wspomagać profilaktykę choroby Alzheimera.
Jak komponować dietę opartą na tłuszczach?W diecie tłuszczowej głównym składnikiem pokarmowym są tłuszcze. Nie należy oczywiście ograniczać się do spożywania tylko tłuszczów roślinnych, wręcz przeciwnie – zalecane jest spożywanie tłuszczów zwierzęcych. Średnia zawartość węglowodanów nie powinna przekraczać 50 – 80 g, spożycie białka powinno oscylować wokół 1,5 – 2 g/ kg masy ciała. Pozostałe zapotrzebowanie na kalorie pokrywać będą tłuszcze.
Odmianą takiego modelu żywienia jest dieta ketogeniczna, która jeszcze bardziej minimalizuje spożycie węglowodanów. Można ich przyjąć jedynie 20 – 40 g na dobę. Ich źródłem są zielone liście warzyw, brokuły, kalafior, cukinia. Orientacyjne proporcje makroskładników to około 75% kalorii dostarczanych z tłuszczów, a pozostałe 5% – z węglowodanów i 20% z białka. Na tego typu diecie nie należy obawiać się nadmiernego osłabienia czy spadków poziomu cukru we krwi – tłuszcze zapewnią długotrwałe uczucie sytości, gdyż stanowią świetne źródło energii.
Przeczytaj również: Jakie zasady stosować na diecie ketogenicznej, aby osiągnąć efekt?
