Cukrzyca to choroba, o której robi się coraz głośniej. Z jednej strony odnotowywana jest coraz większa zachorowalność na choroby autoimmunologiczne – a taką właśnie jest cukrzyca typu 1. Z drugiej strony brak aktywności fizycznej i źle zbilansowana dieta przyczyniają się do lawinowego wzrostu zachorowań na cukrzycę typu 2.
Na dobrą sprawę każdy z nas zagrożony jest cukrzycą, a nasz styl życia determinuje to, czy będziemy musieli zmagać się z chorobą. Jeśli w Twojej rodzinie pojawiały się przypadki cukrzycy albo jesteś w innej grupie ryzyka i obawiasz się, że zachorujesz – dobrze, że właśnie czytasz ten tekst.
Poznasz przyczyny zachorowania na cukrzycę, a także dowiesz się, co możesz zrobić, aby zminimalizować ryzyko choroby u siebie czy Twojego dziecka. Podczas pracy dietetyka z pacjentami chorymi na cukrzycę miałem okazję przekonać się, jak wiele mogą oni zyskać dzięki indywidualnie opracowanej przeze mnie diety. I to właśnie dieta stanowi najlepszą profilaktykę cukrzycy.
U podstaw każdego typu cukrzycy leżą zaburzenia gospodarki węglowodanowej – hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom glukozy we krwi spowodowana jest anomaliami w zakresie syntezy i działania insuliny. W warunkach fizjologicznych insulina wydzielana jest przez trzustkę po spożyciu posiłku bogatego w węglowodany i ma na celu przywrócenie prawidłowego poziomu glukozy we krwi.
Natomiast u chorych na cukrzycę mogą wystąpić następujące zaburzenia:
W przypadku obu typów cukrzycy przyczyny choroby są zróżnicowane; na pewno niemałą rolę odgrywają predyspozycje genetyczne. Oznacza to, że wystąpienie cukrzycy wśród najbliższych krewnych może zwiększać ryzyko zachorowania także u Ciebie – ale nie musi oznaczać, że zachorujesz na pewno. Najważniejszym czynnikiem ryzyka jest bowiem niezdrowy styl życia. Może on generować stany zapalne i niewłaściwą aktywację układu odpornościowego, co sprzyja procesom autoimmunologicznym i rozwojowi cukrzycy typu 2. Może także uniemożliwiać właściwe wykorzystanie glukozy przez komórki, co przyczyni się do rozwoju cukrzycy typu 2.
Cukrzyca to choroba o przewlekłym charakterze, nieuleczalna i generująca mnóstwo poważnych powikłań. Dlatego każdemu z nas powinno zależeć na tym, aby ograniczyć ryzyko zachorowania. Jest naprawdę wiele czynników, których wyeliminowanie to ryzyko zmniejszy – co zatem musisz zrobić?
Najważniejszą kwestią jest zmiana diety – do tego tematu powrócę za chwilę, poświęcając mu nieco więcej uwagi. Teraz skupmy się na pozostałych aspektach. Cukrzyca bardzo upodobała sobie nadwagę i otyłość, gdyż z jednej strony często są one – podobnie jak cukrzyca – konsekwencja zaburzeń metabolicznych i hormonalnych, a z drugiej – same mogą je generować. Utrzymuj zatem prawidłową masę ciała, zwłaszcza, gdy masz tendencję do otyłości wisceralnej, czyli typu brzusznego.
Kolejnym ważnym zaleceniem jest unikanie nadciśnienia, któremu sprzyja hiperlipidemia, czyli podwyższony poziom cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. Rozwojowi chorób układu sercowo – naczyniowego (w tym nadciśnienia) sprzyja także palenie tytoniu – uwierz, że papierosy naprawdę nie są Ci do niczego potrzebne i porzuć ten szkodliwy nałóg.
W zapobieganiu cukrzycy pomaga także regularna aktywność fizyczna, która stanowi profilaktykę także wielu innych chorób. Sport pomaga unormalizować ciśnienie krwi, zmniejsza poziom glukozy we krwi, dostarczając ją pracującym mięśniom oraz zwiększa wrażliwość komórek na insulinę.
Przejdźmy do najważniejszego, czyli sposobu odżywiania, który może ochronić Cię przed cukrzycą, ale także wspomóc jej leczenie, jeśli choroba już zostanie zdiagnozowana. Przede wszystkim – należy spożywać węglowodany złożone, o niskim indeksie glikemicznym. Ale warto ograniczyć spożycie tych węglowodanów (podobnie jak węglowodanów prostych). Zalecane jest wyższe spożycie białka i tłuszczów roślinnych, ze znacznie mniejszą podażą tłuszczów zwierzęcych.
Ważna jest oczywiście odpowiednia kaloryczność diety, którą ustalić należy indywidualnie. Dostarczyć należy także sporo błonnika oraz jak najwięcej antyutleniaczy. Podaż mikro – i makroskładników w diecie ustalana jest w oparciu o dokładne konsultacje z pacjentem oraz analizę wyników badań. Osoba o prawidłowych wynikach badań otrzyma ode mnie inne zalecenia żywieniowe niż ta, u której stwierdzono np. insulinooporność czy nadwagę.
Moją specjalnością są takie właśnie wymagające, niestandardowe diety, których celem nie jest wyłącznie redukcja masy ciała, ale przede wszystkim wyrównanie gospodarki hormonalnej oraz metabolizmu. Naturalną konsekwencją takiej prozdrowotnej diety jest normalizacja masy ciała, ale przede wszystkim – profilaktyka wielu schorzeń przewlekłych i zapobieganie ich nieodwracalnym powikłaniom.
Przeczytaj również: Zdrowa dieta – najlepsza profilaktyka cukrzycy / Przeczytaj i dowiedz się więcej.
