Dietoterapia insulinooporności

Insulinooporność jest coraz częściej diagnozowanym stanem, który wymaga wdrożenia zmian w odżywianiu i stylu życia. W związku z tym, że osoby z insulinoopornością powinny ograniczyć podaż węglowodanów, dużym zainteresowaniem cieszy się dieta ketogeniczna, w której głównym źródłem energii są tłuszcze. Keto a insulinooporność – czy to naprawdę działa?

Czym jest insulinooporność?

Insulinooporność to zespół zaburzeń metabolicznych, które prowadzą do zmniejszonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny. Przez to glukoza nie jest pobierana przez komórki jako źródło energii, co prowadzi do hiperglikemii i dalszych zaburzeń metabolicznych.

Najczęściej insulinooporność związana jest bezpośrednio z nadwagą, gdyż nadmiar tkanki tłuszczowej wydziela substancje o działaniu przeciwnym do działania insuliny, która naturalnie obniża poziom glukozy we krwi.

Ponadto tkanka tłuszczowa jest źródłem wolnych kwasów tłuszczowych, które są wykorzystywane zamiast glukozy jako źródło energii. Jeśli zdiagnozowano u Ciebie insulinooporność, zapewne obawiasz się uciążliwego leczenia. I pewnie martwisz się, że będziesz musiał borykać się z tym zaburzeniem do końca życia. Ale bez obaw – okazuje się, że nad insulinoopornością można skutecznie zapanować – a ja powiem Ci, jak to zrobić. W ten sam sposób możesz także zapobiec rozwojowi insulinooporności. Jeśli zatem ten problem jeszcze Cię nie dotyczy – najwyższy czas na profilaktykę.

Leczenie insulinooporności – czy leki są konieczne?

W zdecydowanej większości przypadków wdrażane są leki hipoglikemizujące, jednak podstawą leczenia insulinooporności jest zmiana stylu życia – i to od tego powinno się zacząć leczenie każdego przypadku insulinooporności. A dopiero, gdy regularna aktywność fizyczna i zbilansowany jadłospis nie przyniosą poprawy – można pomyśleć o farmakoterapii.

W leczeniu insulinooporności stosowana jest głównie metformina. Lek ten działa wielotorowo, z jednej strony zmniejszając wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego, a także zwiększając wrażliwość tkanek na insulinę. Dochodzi do spadku stężenia glukozy i lipidów we krwi, a niekiedy także do spadku masy ciała. Podstawą leczenia pozostaje jednak dieta – także wtedy, gdy zażywasz leki. Farmakoterapia nie zwalnia bowiem z potrzeby zmiany stylu życia na zdrowy.

Dieta w insulinooporności – co można jeść, czego unikać?

Nie ma oficjalnych zaleceń dietetycznych dla osób chorujących na insulinooporność. Takie zalecenia znane są dla osób cierpiących na cukrzycę – opracowane zostały przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. A w związku z tym, że od insulinooporności jest jeden krok do cukrzycy – zalecenia dietetyczne mogą być podobne. Przede wszystkim – należy dążyć do normalizacji masy ciała. Ważna jest zatem odpowiednia kaloryczność diety, którą należy ustalić indywidualnie dla każdej osoby, podobnie jak cały jadłospis. Współpracując z pacjentami chorującymi na insulinooporność, zawsze analizuję wyniki badań, pytam o preferencje żywieniowe i plan dnia, a dopiero potem układam spersonalizowany jadłospis.

Jeśli cierpisz na insulinooporność, dieta powinna ograniczać podaż węglowodanów prostych na rzecz węglowodanów złożonych. Zalecane są produkty o niskim indeksie glikemicznym IG i znacząco zwiększona podaż tłuszczów roślinnych i zwierzęcych, pełnowartościowe białko, warzywa stanowiące źródło antyutleniaczy. Oczywiście należy spożywać produkty jak najmniej przetworzone. Nie jest regułą zjadanie pięciu mniejszych posiłków w ciągu dnia – są chorzy, którzy doskonale czują się, spożywając jedynie 2 czy 3 posiłki.

I na koniec najważniejsza zasada – nigdy nie korzystaj z gotowych jadłospisów dostępnych w Internecie lub ułożonych dla kogoś innego. Insulinooporność przebiega inaczej u każdego chorego – inne są wyniki badań, wyjściowa i docelowa masa ciała. Jedynym słusznym postępowaniem jest zatem wizyta u dietetyka, który skomponuje jadłospis dedykowany konkretnej osobie i umożliwi w ten sposób wyrównanie zaburzeń metabolicznych.

Przeczytaj również: Wsparcie dietetyka w insulinooporności

Dieta ketogeniczna a insulinooporność – wszystko, co musisz wiedzieć

Zdania na temat stosowania diety ketogenicznej przy insulinooporności są podzielone – jedni twierdzą, że jest ona korzystna, inni, że niekoniecznie. Przyjrzyjmy się więc faktom, a przede wszystkim zwróćmy uwagę na różnice między insulinoopornością fizjologiczną a patologiczną.

Insulinooporność fizjologiczna 

Jest to przemijający, adaptacyjny stan, korzystny dla organizmu, który występuje w określonych warunkach, a jego celem jest dostosowanie organizmu do zwiększonego zapotrzebowania na energię. Przykładowe sytuacje:

• Ciąża – aby zapewnić więcej glukozy rozwijającemu się płodowi, organizm kobiety zmniejsza wrażliwość na insulinę i zaczyna czerpać energię ze zgromadzonego wcześniej tłuszczu oraz wspomaga zdrowy rozwój dziecka.
• Okres dojrzewania – wzrost poziomu hormonów może czasowo obniżyć wrażliwość na insulinę u nastolatków.
• Sen – w nocy, a szczególnie nad ranem, organizm wykazuje insulinooporność fizjologiczną, aby regulować poziom glukozy i zapobiec hipoglikemii. Aby ten proces przebiegał prawidłowo, powinniśmy spać nie mniej niż 7 godzin.

Z insulinoopornością fizjologiczną mamy też do czynienia w stanie ketozy na diecie ketogenicznej, gdy nie dostarczamy dużych ilości glukozy do organizmu, co prowadzi do czerpania energii z ciał ketonowych i oszczędzania glukozy dla komórek (np. erytrocytów i siatkówki oka). Poziom insuliny na keto zazwyczaj jest niski: idealny zakres to 2–6 µIU/ml na czczo.

Insulinooporność patologiczna

W tym przypadku mamy do czynienia z przewlekłym zaburzeniem, które prowadzi do cukrzycy typu 2. Przyczyny insulinooporności patologicznej to m.in. brak aktywności fizycznej, dieta bogata w cukry proste, otyłość, przewlekły stres, predyspozycje genetyczne czy zespół policystycznych jajników (PCOS). Taki stan wymaga wdrożenia odpowiedniej diety redukującej węglowodany proste, takiej jak dieta ketogeniczna. A insulinooporność patologiczną można leczyć nie tylko farmaceutykami, lecz również jadłospisem – oczywiście odpowiednio ułożonym i dopasowanym do potrzeb.

Chcesz otrzymać indywidualny plan żywienia? Umów się na konsultację (stacjonarnie lub online) i nie dopuść do tego, by insulinooporność ewoluowała w cukrzycę.