W poszukiwaniu czynnika X – Hiperinsulinemia

Hiperinsulinemia jest główną przyczyną występowania otyłości i stłuszczenia wątroby. Co ją powoduje?

Zarówno otyłość, jak i insulinooporność, mogą występować z tej samej przyczyny, znanej jako zespół metaboliczny.

Zespół metaboliczny

Pierwsze informacje na jego temat pojawiły się w latach 50., kiedy odkryto zależność między wysokim poziomem trójglicerydów z chorobami układu krążenia. W 1961 roku dr Ahrens wykazał, że jest to związane głównie ze zbyt wysoką ilością spożywanych węglowodanów, a nie tłuszczem w diecie, jak się spodziewano.

Inne analizy przeprowadzone mniej więcej w tym samym czasie potwierdziły, że wiele osób z relatywnie nisko podniesionym poziomem glukozy, cierpiało na silną hiperinsulinemię. Było to rozumiane jako mechanizm kompensujący podwyższoną insulinoporność. W 1963 roku zauważono, że pacjenci po ataku serca mieli podwyższony poziom trójglicerydów oraz cierpieli na hiperinsulinemię. Nadciśnienie powiązano z hiperinsulinemią w 1966 roku. Do 1985 stwierdzono, że nadciśnienie w dużej mierze było związane z niezidentyfikowaną przyczyną, którą był wysoki poziom insuliny.

Joanna Łysakdietetyk, specjalistka żywienia ketogenicznegoZapraszamy na konsultacje z naszą specjalistką żywienia ketogenicznego.kontakt Do końca lat osiemdziesiątych zidentyfikowano wszystkie główne cechy zespołu metabolicznego – otyłość brzuszną, insulinooporność, dyslipidemię (wysoki poziom trójglicerydów i niski poziom HDL) oraz nadciśnienie. Jako zespół o nieznanej patofizjologii po raz pierwszy opisał go dr Gerald Reaven z Uniwersytetu Stanford w 1988 roku.

Kryteria rozpoznania zespołu metabolicznego

Zespół metaboliczny rozpoznawany jest, gdy występują minimum 3 z 5 poniższych nieprawidłowości:

• otyłość brzuszna (obwód talii u pochodzących z Europy mężczyzn ≥ 94 cm, natomiast u kobiet ≥ 80 cm) i dodatkowo współistnienie co najmniej 2 z poniższych odchyleń:
• trójglicerydy ≥ 150 mg/dl lub leczenie dyslipidemii
• cholesterol HDL (< 40 mg/dl u mężczyzn, < 50 mg/dl u kobiet lub leczenie dyslipidemii)
• ciśnienie tętnicze ≥ 130/85 mm Hg lub leczenie nadciśnienia tętniczego
• glikemia na czczo ≥ 100 mg/dl lub leczenie cukrzycy typu 2

Każde z powyższych zwiększa ryzyko wystąpienia w przyszłości chorób układu krążenia. Zespół metaboliczny identyfikuje pacjentów, u których stwierdzono wspólną grupę czynników ryzyka. Chociaż otyłość jest często wiązana z zespołem metabolicznym, to występuje również u około 25% osób o normalnej wadze i poziomie tolerancji glukozy.

Dlaczego poziom cholesterolu LDL nie jest kryterium?

Wysoki poziom cholesterolu LDL zdecydowanie nie jest jednym z kryteriów rozpoznania zespołu metabolicznego, a jego występowanie powodowane jest przez inne przyczyny. Szacuje się, że około 26.2% społeczeństwa w Polsce spełnia kryteria rozpoznania zespołu metabolicznego. Nie można więc powiedzieć, że występuje rzadko, skoro dotkniętych nim jest około 10 milionów osób w naszym kraju. Zespół metaboliczny zwiększa w dużym stopniu choroby serca o prawie 300%. Ostatnie badania rozszerzyły pojęcie syndromu, mającego wspólną przyczynę o nieprawidłowości działania systemu współczulnego, dysfunkcje śródbłonka, zwiększenie stanów zapalnych.

Insulinooporność jest uważana za główną cechę zespołu metabolicznego. Z tego właśnie powodu pojawienie się określenia syndromu insulinooporności, a hiperinsulinemia jest uznawana za mechanizm kompensujący. Wszystko to nie daje jednak na odpowiedzi na pytanie o przyczynę insulinooporności. Dr Reaven zakładał, że chroniczna hiperinsulinemia nie jest tu bez winy. Hiperinsulinemia może powodować nadciśnienie poprzez zatrzymywanie soli i wody w organizmie. Hiperinsulinemia stymuluje syntezę trójglicerydów w wątrobie, które są uwalniane do krwioobiegu jako VLDL. Hiperinsulinemia powoduje otyłość i to właśnie ona miała powodować insulinooporność.

Chcesz wiedzieć co możesz jeść, by cofnąć insulinooporność? Zachęcamy do odwiedzenia naszej sekcji z przepisami diety ketogenicznej.