Dieta ketogeniczna lub niskowęglowodanowa w leczeniu trądziku
Czy odpowiednia dieta może wyleczyć trądzik?
Większość osób stosujących się do zaleceń diety o niskiej zawartości węglowodanów lub coraz bardziej popularnej diety ketogenicznej, robi to w celu utraty wagi, osiągnięcia lepszej kontroli poziomu cukru we krwi i obniżenia ciśnienia krwi. W większości przypadków dokładnie takie efekty są uzyskiwane. Co więcej, część osób może doświadczyć również nieoczekiwanej premii w postaci poprawy wyglądu skóry, w tym zmniejszenia się nasilenia zmian trądzikowych. Rzeczywiście są dowody na to, że ten sposób odżywiania pomaga kontrolować trądzik ze względu na jego pozytywny wpływ na gospodarkę hormonalną.
Jak rozwija się trądzik?
Szacuje się, że prawie 90% młodych osób ma problemy z trądzikiem. Jednak jest to również problem, który można spotkać u osób dorosłych. W rzeczywistości badania pokazują, że w krajach zachodnich około 50% osób w wieku 20 i 30 lat walczy z trądzikiem. Z drugiej strony, jest to bardzo rzadkie w wielu kulturach, które stosują tradycyjne diety.
Trądzik rozwija się w wyniku złożonych interakcji, które zachodzą w skórze. Gruczoły łojowe zlokalizowane w zewnętrznej warstwie skóry połączone są z mieszkami włosowymi. Te gruczoły odpowiadają za produkcję sebum, czyli oleistą substancję, która pokrywa włosy i komórki skóry. Jest ona stale zrzucana i zastępowana nowymi warstwami.
W przypadku trądziku, system ten nie funkcjonuje w pełni poprawnie. Podwyższony poziom androgenów (męskich hormonów) powoduje zwiększoną produkcję sebum, co prowadzi do tłustej skóry. Ponadto produkcja komórek skóry wzrasta, a martwe komórki skóry nie są zrzucane w zwykły sposób. Zamiast tego komórki te łączą się z nadmiarem łoju powodując nadmierne zatykanie się gruczołów. Gdy zachodzi taki proces, bakterie, które spożywają sebum, zaczynają się rozprzestrzeniać na powierzchni i pod powierzchnią skóry.
Podobne do mikrobiomu jelita, skóra zachowuje swoją własną równowagę bakteryjną. Jeden typ bakterii znany jako P. Acnes (Propionibacterium Acnes) żyje głęboko w mieszkach włosowych i jest zazwyczaj obecny w zewnętrznej warstwie skóry w niewielkich ilościach. Jednak w czasie trądziku, stężenie produktu P. Acnes wzrasta gwałtownie, powodując przy tym zapalenie, które prowadzi do białych wyprysków i krost.
Rola odpowiednio skomponowanej diety w kontekście problemów z trądzikiem
Do lat 60-tych, opierając się na wczesnych badaniach uważano, że diety o wysokiej zawartości cukru i rafinowanych węglowodanów pogarszają trądzik. Jednak po eksperymentalnych badaniach nie udało się pokazać związku pomiędzy konkretnymi pokarmami a trądzikiem. Dieta nie była już uważana za znaczącą przyczynę problemów skórnych.
Dzisiejsza fala ponownie zwróciła się w świetle rosnących badań opublikowanych w ciągu ostatniej dekady sugerujących, że węglowodany mogą być głównym czynnikiem wpływającym na trądzik ze względu na ich negatywny wpływ na regulację hormonalną.
Można się tutaj odnieść przykładowo do badania przeprowadzonego przez Instytut JAMA Dermatology w Stanach Zjednoczonych w 2007 r. na grupie 43 młodych mężczyzn borykających się z trądzikiem. Wyniki pokazały, że dieta ketogeniczna o niskim poziomie glikemii skuteczniej prowadzi do zmniejszenia liczby zachorowań na trądzik niż w przypadku diety o wyższej wartości glikemicznej. Co więcej, grupa obciążona niską glikemią doświadczyła spadku poziomu androgenu i insuliny, poprawy wrażliwości na insulinę i utraty wagi. Natomiast druga grupa odnotowała wzrost wagi i poziomu insuliny oraz oporność na insulinę.
Ważne jest, aby podkreślić, że nie była to jedynie dieta o niskiej zawartości węglowodanów, gdyż węglowodany o niskiej glikemii stanowiły jedynie około 44% całkowitego spożycia. W takim wypadku nasuwa się wniosek, że dzięki diecie niskowęglowodanowej lub ketogenicznej nastąpiłaby jeszcze większa poprawa, przy założeniu dostarczania mniej niż 15% energii z węglowodanów. Choć kontrolowane badania nad ograniczeniem spożycia węglowodanów względem rozwoju trądziku nie zostały jeszcze zakończone, wiele osób zgłosiło, że ich skóra stała się wyraźniejsza w wyniku podania diety niskowęglowodanowej lub ketogenicznej. Co więcej, istnieją logiczne powody, dla których zminimalizowanie spożycia węglowodanów byłoby pomocne dla osób cierpiących na trądzik.
Wskazówki dotyczące maksymalizacji korzyści z diety ketogenicznej lub niskowęglowodanowej w przypadku problemów trądzikowych
Poniżej znajduje się kilka przydatnych rad dietetycznych – są one oparte na wstępnych dowodach badań:
- Często spożywaj tłuste ryby: długołańcuchowe kwasy tłuszczowe omega-3 w rybach są przeciwzapalne i zostały uznane za pomocne do poprawy zmian trądzikowych. Najlepszym źródłem są przykładowo łososie, makrele, sardynki, śledzie i sardele.
- Jedz warzywa o niskiej zawartości węglowodanów: zielone warzywa liściaste i krzyżowe mogą przyczynić się do poprawy regulacji hormonalnej i poprawy stanu zdrowia skóry. Wybitny badacz dermatologii Bodo Melnik zaleca stosowanie diety Paleo bogatej w warzywa do leczenia trądziku.
- Unikaj lub ogranicz spożycie mleka: Wykazano, że mleko zwiększa poziom insuliny, odtłuszczone mleko wydaje się mieć najsilniejsze połączenie z trądzikiem.
- Pij zieloną herbatę: zielona herbata jest najlepszym źródłem przeciwutleniającego EGCG (galusan epigallokatechiny). W badaniu z 2016 r. stwierdzono, że ekstrakt zielonej herbaty zdaje się znacznie zmniejszać trądzikowe zmiany u dorosłych kobiet z umiarkowanym lub ciężkim trądzikiem.
- Unikaj lub ogranicz spożycie gorzkiej czekolady: W badaniu z 2016 r. stwierdzono, że nawet całkowicie pozbawiona cukru 99% ciemna czekolada może znacznie pogorszyć wybarwienie zmian trądzikowych, zwłaszcza u mężczyzn. Dla bezpieczeństwa warto ograniczyć spożycie również gorzkiej czekolady.
- Skup się na świeżych pokarmach z niską zawartością węglowodanów: nawet jeśli nie jesz słodkich i skrobiowych produktów spożywczych, nadal możesz spożywać składniki, które mogą powodować problemy ze skórą. Przetworzone mięsa często zawierają cukier, syrop kukurydziany, wypełniacze lub inne dodatki, które zwiększają poziom insuliny i mogą powodować stan zapalny. W miarę możliwości trzymaj się świeżych produktów i czytaj etykiety na przetworzonych mięsach i innych opakowanych produktach spożywczych.
- Daj diecie trochę czasu: Paradoksalnie, niektórzy ludzie zgłaszają pogarszanie się trądziku zaraz po rozpoczęciu diety ketonowej lub niskowęglowodanowej. Jest to jednak krótkotrwałe i może być częścią procesu keto adaptacji. Ogólnie rzecz biorąc, przebarwienia wydają się poprawiać wraz z ograniczeniem węglowodanów w długim okresie u zdecydowanej większości osób.
Podsumowanie
Choć dowody są wstępne, istnieje wiele powodów, aby sądzić, że dieta o niskiej zawartości węglowodanów i ketogeniczna może poprawić wygląd skóry i leczyć trądzik. Wybierając bogate w składniki odżywcze pokarmy o niskiej zawartości węglowodanów, które minimalizują poziom insuliny i zmniejszają stan zapalny, jesteś na najlepszej drodze do oczyszczenia i ozdrowienia organizmu. Co więcej, próbowanie diety niskowęglowodanowej jest bezpieczne, a poza kosztem zakupu wysokiej jakości jedzenia, jest również bezpłatne. Dlaczego więc nie spróbować tego sposobu żywienia przez kilka tygodni i nie zobaczyć co się dzieje z Twoją skórą? Do tej pory wiele osób potwierdziło pozytywny wpływ stosowania zasad żywieniowych opartych na ograniczeniu spożycia węglowodanów, wśród nich zaobserwowano poprawę kondycji skóry. Teraz Twoja kolej na sprawdzenie na własnej skórze czy ketoza ma zbawienny wpływ na problemy z trądzikiem.