Niestety w ostatnich latach coraz bardziej nasila się epidemia otyłości i coraz wyraźniej uwidacznia się pewien paradoks, ponieważ wraz ze wzrostem świadomości na temat przyczyn tycia, niestety nie zmniejsza się ilość ludzi otyłych. Znany amerykański dziennikarz Gary Taubes, specjalizujący się w tematyce naukowej w zakresie żywienia, w swoich badaniach publikowanych w książce „Dlaczego tyjemy i jak sobie z tym poradzić?” przedstawił tezy opierające się na następujących wnioskach:
Najpierw musimy przyjrzeć się pewnym podstawowym założeniom, na których Taubes opiera się w swoich wnioskach. Przeanalizujmy zatem szczegóły dotyczące funkcjonowania organizmu w kontekście węglowodanów – informacje, które są ogólnie uznawane za prawdziwe, a w rzeczywistości daleko im do potwierdzonych faktów. Choć Taubes zaczyna z właściwej pozycji wyjściowej, prezentuje bardzo wąskie spojrzenie na skutki wytwarzania energii i na metabolizm, nie uwzględnia całej gamy innych procesów, które w tym czasie zachodzą w ludzkim organizmie i powodują różnorodne interakcje.
Gdy człowiek spożywa węglowodany, w jelitach, gdzie trawione jest pożywienie, wytwarza się glukoza, która jest przyswajana do krwiobiegu, a następnie, dzięki insulinie, przenika do komórek, w których się utlenia i staje się źródłem energii. W ten sposób zostaje zaspokojony głód – czyli potrzeba energetyczna, która rodzi się w komórkach i przekłada się na nasze pragnienie jedzenia.
Glukoza, która nie jest natychmiast spożytkowana do produkcji energii, może być magazynowana w wątrobie i mięśniach w postaci glikogenu – skrobiowego polisacharydu, który w razie potrzeby zostanie szybko wykorzystany przez komórki. Istnieje jeszcze trzecia możliwość: niezużyta glukoza może zmienić się w trójglicerydy (tłuszcz) – trwalszą formę magazynowania energii, która stopniowo gromadzi się w formie tkanki tłuszczowej – kwintesencji otyłości.
Po posiłku stężenie glukozy we krwi rośnie, by następnie w ciągu kilku godzin wrócić do poziomu bazowego. Po zużyciu glukozy przez komórki, dochodzi do bezzwłocznego wytworzenia energii lub zamiany w zapas energetyczny, możliwy do późniejszego wykorzystania. Zgodnie z tym, gdy spożywamy posiłki, poziomy glukozy i insuliny we krwi wspólnie podnoszą się i opadają falami, ponieważ przenikająca do krwiobiegu glukoza automatycznie powoduje wydzielanie się insuliny. W zdrowym organizmie wszystkie te procesy są jak najbardziej normalne i prawidłowe.
Jednak w zbyt wielu przypadkach dieta bogata w wysoko przetworzone węglowodany i cukry proste powoduje stałe podwyższenie poziomu glukozy we krwi. W celu zachowania równowagi ten wysoki poziom glukozy wymaga stałego, wysokiego poziomu insuliny, która, z nieznanych nam jeszcze powodów, stopniowo traci swoją zdolność umożliwiania przenikania glukozy do komórek. Aby pokonać malejącą skuteczność wydzielanej insuliny – „oporność na insulinę” – trzustka zaczyna produkować jej jeszcze więcej, tym samym tworząc błędne koło, które daje efekty odwrotne do zamierzonych. Wysoki poziom cukru we krwi prowadzi do wydzielania większej ilości insuliny, a jeśli ten stan utrzymuje się przez dłuższy czas, rośnie oporność na insulinę, co znów prowadzi do podwyższenia poziomu cukru we krwi. Skutkiem tego błędnego koła jest choroba polegająca na zbyt wysokim poziomie insuliny lub, być może, toksycznym działaniu glukozy, jak ma to miejsce w przypadku cukrzycy typu 2, otyłości i chorób serca. Powodem takiego stanu jest według Taubesa regularne spożywanie nadmiernej ilości węglowodanów. Aby dowiedzieć się więcej na temat insulinooporności – kliknij tutaj i dokładnie zapoznaj się z artykułem.
Insulina to hormon, którego rola i działanie nie ograniczają się jedynie do umożliwiania wchłaniania komórkowego i metabolizmu glukozy. Może ona również asystować w absorpcji, metabolizmie i magazynowaniu glukozy w postaci trójglicerydów (tłuszczu). Chociaż ów magazynowany tłuszcz bywa wykorzystany jako źródło energii, wysoki poziom insuliny w krwiobiegu zazwyczaj blokuje ten proces. Tym samym nadmiar insuliny przyczynia się do tego, że energia nie jest dostępna dla komórek, które akurat mogą jej potrzebować. W konsekwencji czujemy głód i jemy, przez co przybieramy na wadze, bo organizm magazynuje coraz większe ilości glukozy.
Zdaniem Taubesa, najpraktyczniejszym rozwiązaniem problemu zbyt wysokiego poziomu insuliny we krwi jest zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę, to znaczy niedostarczanie do krwi pożywienia o wysokiej zawartości glukozy, zwłaszcza wysoko przetworzonych węglowodanów, które są szybko trawione i przyswajane, a często też odpowiedzialne za odkładanie się tłuszczu.
Teoria Taubesa, już nawet oceniana pobieżnie, wykazuje pewne nieścisłości. Choć podstawy przedstawionego procesu trawienia, przyswajania i wykorzystania węglowodanów przez organizm są co do zasady zgodne z prawdą, to należy podkreślić, że dotyczy to głównie efektów spożywania wysoko przetworzonych węglowodanów, nie zaś wszystkich węglowodanów, jakie możemy znaleźć w pełnowartościowych produktach. Dodatkowo, pozbawione kontekstu wyniki krótkookresowych badań – osiągnięte w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych – należy skonfrontować z długoterminowym wpływem na zdrowie. Istnieje wiele przykładów badań eksperymentalnych, które nie znajdowały potwierdzenia w doświadczeniach płynących z obserwacji życia codziennego. (Prawdopodobnie jeden z lepiej znanych przykładów dotyczy beta-karotenu, pierwotnej formy witaminy A: podawany w pożywieniu wywołuje pozytywne efekty, jednak przyjmowany w postaci suplementu jest szkodliwy dla zdrowia). Pewne jest to, że powyżej przedstawione tezy są świetnym wprowadzeniem do zdrowego stylu życia oraz kluczem do zrozumienia przyczyn ogólnoświatowej epidemii otyłości.
Jak walczyć z insulinoopornością i otyłością spowodowaną zbyt dużym spożyciem węglowodanów? Sposobem na rozwiązanie problemów zdrowotnych jest dieta ketogeniczna i stosowanie postu przerywanego. Na naszej stronie znajdziesz szereg informacji, które pomogą Ci zadbać o Twoje zdrowie. Sprawdź na własnej skórze jak wiele może zmienić odstawienie węglowodanów.
