Otyłość to metaboliczna choroba cywilizacyjna zwiększająca ryzyko wystąpienia innych poważnych schorzeń i skracająca długość życia. To nie tylko kwestia dużego rozmiaru i sylwetki, z którą nie czujemy się dobrze na plaży. Jakie są przyczyny i skutki otyłości? Jak skutecznie z nią walczyć i jej zapobiegać? Dowiedz się, czym dokładnie jest otyłość i przekonaj się, że trzeba ją leczyć!
Otyłość to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) można o niej mówić, gdy wskaźnik masy ciała (BMI) pacjenta przekracza wartość 30. Dzieli się ją na rodzaje ze względu na miejsce odkładania tkanki tłuszczowej oraz przyczyny.
Biorąc pod uwagę wskaźnik BMI, diagnozuje się:
Wyróżnia się też:
Ponadto mówi się o:
Przeczytaj więcej o tej chorobie cywilizacyjnej – zajrzyj do artykułu Otyłość – nie bez powodu uznawana jest za chorobę
Do rozwoju otyłości przyczynia się zwykle kilka czynników. Co ważne, nie jest spowodowana wyłącznie spożywaniem obfitych posiłków.
Dowiedz się, dlaczego niedożywienie może być przyczyną nadprogramowych kilogramów – przeczytaj: Niedożywienie powodem nadwagi
Do stopniowego zwiększania masy ciała i rozwoju otyłości przyczyniają się siedzący tryb życia, ograniczona aktywność fizyczna, a także niewystarczająca ilość snu i przewlekły stres. Brak ruchu prowadzi do zmniejszenia wydatków energetycznych, a jednocześnie obniża tempo metabolizmu. Natomiast przy niewystarczającej ilości snu dochodzi do zaburzenia gospodarki hormonalnej – wzrasta poziom greliny (hormonu głodu), a maleje poziom leptyny (hormonu sytości). Prowadzi to do zwiększonego apetytu, a w efekcie – do spożywania większej liczby kalorii niż wynika z zapotrzebowania energetycznego danej osoby.
Przewlekły stres powoduje podwyższenie poziomu kortyzolu. Efektem tego jest zwiększenie apetytu i preferowanie spożywania posiłków wysokoenergetycznych. Wiele osób, odczuwając stres, sięga po słodycze, słone przekąski czy fast food jako po formę pocieszenia lub rozładowania napięcia.
Przeczytaj również: Otyłość u dzieci – coraz powszechniejszy problem
Nieprawidłowa dieta to jeden z głównych czynników prowadzących do otyłości. Do najczęstszych błędów żywieniowych, które mogą w przyszłości skutkować wystąpieniem tej choroby, należą:
Za rozwój otyłości są też odpowiedzialne utrudniony dostęp do opieki medycznej i edukacji żywieniowej. Dotyka ona coraz większą liczbę osób ze względu na łatwy i wygodny dostęp do fast foodów oraz wpływ najbliższego otoczenia (modę na niezdrowe przekąski i spędzanie czasu przed smartfonem). Jest związana również z rozwojem cywilizacji. Dotyczy to na przykład jazdy samochodem czy na hulajnogach elektrycznych w zastępstwie przejażdżek rowerem i spacerów.
U niektórych osób występuje genetycznie uwarunkowana skłonność do przybierania na wadze. Odpowiadają za nią defekty genomu odziedziczonego po rodzicach. Należą do nich:
Te mutacje genetyczne mogą wpływać na rozwój otyłości poprzez nieprawidłową regulację apetytu i uczucia sytości czy zaburzenia przemiany materii.
Może Cię zainteresować: Otyłość zapisana w genach?
Objawami (a zarazem skutkami) otyłości, oprócz zbyt wysokiego wskaźnik BMI, zwiększonej masy ciała i nadmiaru tkanki tłuszczowej, są:
Otyłość obniża jakość życia, ogranicza możliwość wykonywania codziennych czynności i wpływa negatywnie na samoocenę. Często prowadzi również do wykluczenia społecznego i problemów psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe. Długofalowe skutki otyłości są jednak poważniejsze i mogą prowadzić do rozwoju chorób przewlekłych skracających życie.
Dlaczego otyłość jest groźna? Przeczytaj: Dlaczego otyłość jest tak niebezpieczna?
Otyłość zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych chorób przewlekłych – w tym:
Leczenie otyłości to długotrwały proces, wymagający kompleksowego podejścia i zaangażowania pacjenta. Terapia obejmuje zmianę diety, stylu życia, a w niektórych przypadkach również farmakoterapię czy leczenie chirurgiczne.
Dieta w przypadku otyłości powinna skutecznie redukować masę ciała – w tym ilość tkanki tłuszczowej. Sposób żywienia pacjenta powinien być dopasowany do jego potrzeb zdrowotnych, zapotrzebowania energetycznego i preferencji żywieniowych. Dieta na otyłość I, II czy III stopnia musi być prawidłowo zbilansowana – chorym zaleca się na przykład stosowanie modelu żywieniowego DASH. To dieta na otyłość brzuszną bogata w warzywa i owoce oraz niskotłuszczowe produkty mleczne. Podczas jej stosowania można jeść pełnoziarniste produkty zbożowe, ryby i drób, a także suche nasiona roślin strączkowych i orzechów. Zakłada wykluczenie z jadłospisu czerwonego mięsa, słodyczy i napojów zawierających cukier.
Ponadto osobom otyłym zaleca się:
Otyłość – choroba leczoną chirurgią bariatrycznąBywa, że stosowanie diety nie przynosi pożądanych efektów lub spadek wagi jest niesatysfakcjonujący. Wtedy lekarz może zalecić otyłemu pacjentowi operację bariatryczną. Polega ona resekcji lub wyłączeniu części żołądka. Jednak przejście takiej operacji wymaga także trwałych zmian w stylu życia i sposobie odżywiania. Pacjent po operacji bariatrycznej musi przestrzegać specjalnej diety i regularnie kontrolować stan zdrowia.
By zapobiec otyłości, stosuj zbilansowaną i zgodną z Twoim zapotrzebowaniem energetycznym dietę. Postaw na aktywność fizyczną – regularnie ćwicz, jeździj na rowerze, pływaj lub uprawiaj jogging. Ogranicz też spożycie cukru i alkoholu – te produkty dostarczają tzw. pustych kalorii i zwiększają ryzyko otyłości. Oprócz tego jedz posiłki regularnie i staraj się nie podjadać między nimi. Elementem profilaktyki otyłości jest też odpowiednia ilość snu i unikanie stresu.
Otyłość to choroba przewlekła wymagająca długotrwałego leczenia. Nie ma cudownych leków ani diet, które rozwiążą ten problem w krótkim czasie. Kluczem do sukcesu jest wprowadzenie trwałych zmian w stylu życia i sposobie odżywiania.
Przeczytaj również: Jadłospis ketogeniczny na 7 dni za darmo
