W ciągu ostatnich kilkunastu lat zmieniło się nasze spojrzenie na otyłość. Lawinowy wzrost przypadków nadwagi i otyłości, a także epidemia chorób cywilizacyjnych, pomogły nam dojść do zatrważających wniosków. Nadmierna masa ciała jest bezpośrednim czynnikiem sprzyjającym rozwojowi takich schorzeń, jak cukrzyca typu 2, miażdżyca, zawał serca, udar mózgu czy nadciśnienie. Okazuje się jednak, że sama otyłość jest chorobą, której towarzyszy przewlekły stan zapalny. Mało kto zdaje sobie z tego sprawę. Taki przewlekły stan zapalny – jako proces o umiarkowanym nasileniu – niezauważalnie sieje spustoszenie w organizmie. Niekiedy osoby otyłe przez wiele lat doświadczają stopniowego wyniszczenia organizmu. Okazuje się zatem, że u źródła problemu leży nadmiar tkanki tłuszczowej.
Objawowe leczenie towarzyszących otyłości schorzeń, np. normalizacja ciśnienia krwi, obniżanie poziomu cholesterolu czy glukozy we krwi, to jedynie doraźne postępowanie. Kluczowe znaczenie dla zachowania zdrowia ma jednak normalizacja masy ciała – w przeciwnym razie otyłość okaże się cichym i podstępnym zabójcą. Osoby z nadwagą powinny już dziś zastosować dietę odchudzającą – dla zdrowia, a nie tylko dla sylwetki.
Przez większość osób tkanka tłuszczowa postrzegana jest wyłącznie jako zbędny balast. W rzeczywistości jednak tkanka tłuszczowa to tkanka aktywna metabolicznie. Kumulowaniu się tkanki tłuszczowej sprzyjają liczne zaburzenia metaboliczno-hormonalne, a z drugiej strony – sama tkanka tłuszczowa jest źródłem tych zaburzeń. Dochodzi zatem do sytuacji, w której otyłość, rozwijająca się na skutek zaburzeń gospodarki węglowodanowo-lipidowej, sama nasila te zaburzenia. Powstawanie takiego błędnego koła sprzyja pogłębianiu się tych zaburzeń oraz dalszemu przyrostowi tkanki tłuszczowej.
Tkanka tłuszczowa stanowi źródło licznych związków, które wpływają na regulację apetytu i sytości, gospodarkę węglowodanowo-tłuszczową oraz funkcjonowanie układu immunologicznego. Substancje te najliczniej reprezentowane są przez adipokiny.
Najważniejsze związki syntetyzowane przez adipocyty, czyli komórki tkanki tłuszczowej, to:
Związki te wywołują szereg niepożądanych zmian w organizmie. Najistotniejszą z nich jest rozwój przewlekłego stanu zapalnego. We krwi osób otyłych stwierdza się podwyższenie poziomu takich markerów zapalnych, jak białko CRP, cytokiny oraz leptyna. Świadczy to o obecności uogólnionego stanu zapalnego. W przeciwieństwie do ostrego zapalenia, taki stan przewlekły nie daje zauważalnych objawów i nie mija szybko – może towarzyszyć nam nawet przez całe życie. Oznacza to, że im dłużej utrzymuje się u nas otyłość, tym większe jest ryzyko rozwoju licznych schorzeń przewlekłych. Jakich?
Przewlekły stan zapalny stanowi źródło wolnych rodników, co prowadzi do nasilenia stresu oksydacyjnego w organizmie.
Otyłość wraz z towarzyszącym jej stanem zapalnym przyczyniają się do rozwoju takich schorzeń, jak:
Należy wspomnieć, że zależność między stanem zapalnym a otyłością jest dwukierunkowa. Otyłość generuje stan zapalny, ale jednocześnie przewlekłe zapalenie sprzyja otyłości. U osób cierpiących na zapalenie o charakterze przewlekłym, wynikającym zarówno z długotrwałego oddziaływania czynnika infekcyjnego (np. wirusowe zapalenie wątroby typu C), schorzeń autoimmunologicznych czy niewłaściwej diety (nadmiar węglowodanów), istnieje wysokie ryzyko rozwoju otyłości. Należy zatem kompleksowo zadbać o zdrowie, koncentrując się zarówno na normalizacji masy ciała, jak i utrzymywaniu prawidłowych wyników badań laboratoryjnych. Wówczas szybko rozpoznamy wszelkie problemy zdrowotne i będziemy mogli przeciwdziałać ich powikłaniom.
Przeczytaj także: Otyłość u dzieci – coraz powszechniejszy problem