Dieta ketogeniczna i dieta Kwaśniewskiego, znana również jako dieta optymalna, to dwa popularne sposoby odżywiania, które opierają się na ograniczeniu węglowodanów i zwiększeniu spożycia tłuszczów. Na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, ale istnieją między nimi bardzo istotne różnice. Poznaj ich zasady i sprawdź, co je różni!
Dieta ketogeniczna opiera się na radykalnym ograniczeniu węglowodanów w diecie, zazwyczaj do poziomu poniżej 50 g dziennie, co stanowi zaledwie 5–10% całkowitej energii dostarczanej z pożywieniem. Jednocześnie zwiększa się spożycie tłuszczów (do około 65–85% zapotrzebowania energetycznego), a białko utrzymuje się na umiarkowanym poziomie (ok. 20%). Ta manipulacja proporcjami makroskładników ma na celu wprowadzenie organizmu w stan ketozy, w którym do produkcji energii są wykorzystywane ciała ketonowe powstałe z tłuszczów.
Tu wyjaśniamy, jak wyglądają początki adaptacji na diecie keto.
Dieta ketogeniczna jest często stosowana w celu redukcji masy ciała, poprawy kontroli poziomu cukru we krwi oraz w leczeniu niektórych chorób, takich jak padaczka czy choroba Alzheimera. Dopuszcza się na niej spożywanie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, a także umiarkowanych ilości białka i niewielkich ilości węglowodanów pochodzących z warzyw o niskim indeksie glikemicznym.
Dieta Kwaśniewskiego, znana również jako dieta optymalna dr Kwaśniewskiego lub żywienie optymalne, to dieta wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa, która została opracowana przez polskiego lekarza Jana Kwaśniewskiego. Polega na spożywaniu głównie tłuszczów zwierzęcych, umiarkowanych ilości białka i minimalnej ilości węglowodanów. Zdaniem zwolenników dieta optymalna ma przynosić wiele korzyści zdrowotnych, takich jak redukcja masy ciała, poprawa profilu lipidowego czy wspomaganie leczenia chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy.
Czym się różni dieta ketogeniczna od diety optymalnej? Najważniejsze są proporcje i dozwolone produkty spożywcze.
W przeciwieństwie do diety ketogenicznej, w której główny nacisk kładzie się na ograniczenie węglowodanów, w diecie Kwaśniewskiego najważniejsze są proporcje między białkiem, a tłuszczem.
Zasada jest prosta: na każdy 1 gram białka powinno przypadać minimum 2,5 grama tłuszczu i nie więcej niż 0,8 grama węglowodanów. Oznacza to, że tłuszcze stanowią podstawę diety Kwaśniewskiego, a ich źródło powinny stanowić głównie produkty zwierzęce. Białko jest spożywane w umiarkowanych ilościach, a węglowodany są ograniczane do minimum. W praktyce oznacza to, że większość posiłków składa się z tłustych wędlin, serów, jajek i tłuszczów dodawanych do potraw.
Jakie są zasady żywienia optymalnego? Dieta tłuszczowa Kwaśniewskiego opiera się na spożywaniu głównie produktów zwierzęcych, takich jak tłuste mięso, podroby, tłuste ryby, jaja, tłuste sery, tłuste mleko i śmietana. Ważne jest, aby większość spożywanych tłuszczów pochodziła ze źródeł odzwierzęcych, takich jak masło, smalec czy słonina.
Jak już wspomniano, dieta Kwaśniewskiego jest bardzo restrykcyjna w kwestii węglowodanów. Należy z niej wykluczyć wszystkie produkty zbożowe, owoce (zarówno świeże, jak i przetwory owocowe), słodycze oraz większość warzyw – z wyjątkiem 300 g dziennie tych niskowęglowodanowych (sałaty, kapusty czy ogórków). Cukier i miód są niedozwolone. Należy również wyeliminować rośliny strączkowe. Chociaż zaleca się ograniczenie soli, należy pamiętać, że jest obecna w wędlinach i serach, które stanowią podstawę diety.
Dieta Kwaśniewskiego – produkty dozwolone:
Dieta Kwaśniewskiego – produkty zakazane:
Chociaż obie diety zaliczają się do niskowęglowodanowych i wysokotłuszczowych, to różnią się w kilku kluczowych aspektach. Przede wszystkim dieta ketogeniczna jest bardziej elastyczna w kwestii doboru produktów. Dopuszcza spożywanie tłuszczów roślinnych, takich jak oliwa, awokado, orzechy, a także niektórych warzyw i owoców o niskiej zawartości węglowodanów. Natomiast dieta Kwaśniewskiego skupia się głównie na tłuszczach zwierzęcych, eliminując większość produktów roślinnych.
Kolejną różnicą są proporcje makroskładników. W diecie ketogenicznej zazwyczaj spożywa się więcej białka niż w diecie Kwaśniewskiego, w której nacisk kładzie się przede wszystkim na tłuszcze. Dodatkowo dieta keto jest bardziej restrykcyjna w ograniczaniu węglowodanów, podczas gdy w diecie Kwaśniewskiego dopuszcza się nieco większą ich ilość, do ok. 10% dziennego zapotrzebowania kalorycznego.
Jakie są wady i zalety diety Kwaśniewskiego? Do plusów można zaliczyć szybką redukcję masy ciała, poprawę profilu lipidowego (obniżenie poziomu trójglicerydów) oraz zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę u osób z cukrzycą typu 2. Niestety dieta ta ma również wiele wad. Przede wszystkim, jest bardzo restrykcyjna i może prowadzić do niedoborów składników odżywczych, takich jak witaminy, minerały i błonnik.
Co więcej, wysokie spożycie tłuszczów nasyconych może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Dieta Kwaśniewskiego może również powodować zaburzenia pracy przewodu pokarmowego, takie jak biegunki tłuszczowe lub zaparcia, a także niedobory potasu, magnezu i wapnia, które mogą prowadzić do zaburzeń rytmu serca i osteoporozy.
Dieta Kwaśniewskiego nie bez powodów budzi wiele kontrowersji w środowisku medycznym. Wielu ekspertów uważa ją za szkodliwą dla zdrowia, głównie ze względu na potencjalne zagrożenia, możliwość przekroczenia norm spożycia cholesterolu, retinolu i żelaza, a także niedoborów potasu, wapnia, magnezu i witaminy C.
Podsumowując, dieta ketogeniczna i Kwaśniewskiego mają swoje zalety i wady. Wybór jednej z nich powinien być świadomy i oparty na indywidualnych potrzebach i preferencjach. Jako ketoDietetyk zachęcam do konsultacji, podczas której chętnie pomogę Ci dobrać odpowiedni plan żywieniowy – by uniknąć potencjalnych niedoborów składników odżywczych. Pamiętaj, że zrównoważona dieta i zdrowy styl życia to podstawa dobrego samopoczucia i profilaktyki chorób.
